Akcyza- jest podatkiem pośrednim, nie ona ma charakteru powszechnego,
(regularnego ciągu podatkowego). Podatek ten dotyczy tylko niektórych kategorii wyrobów (produktów). Akcyza jest cenotwórcza, albowiem jest już wkalkulowana (wliczona) w cenę sprzedaży towarów hurt (wiele sztuk) oraz detal (pojedyncza sztuka dobra materialnego).
Obciąża zatem konsumpcję. Ponieważ jego ciężar ponosi ostateczny nabywca towarów objętych nim, np.: telefony i inna elektronika, alkohol, samochody, papierosy, paliwo itp.
Istota podatku akcyzowego, jego normy prawno- finansowe
Podatek ten obejmuje swoim finansowym zasięgiem akcyzowym wyroby akcyzowe, a także samochody osobowe. Co więcej, opodatkowaniu akcyzowemu podlegają organizacje obrotu tymi wyrobami (dobrami maturalnymi – konsumpcyjnymi) oraz znajdują się regulacje dot. – oznaczeń, wytycznych do zastosowania znakami akcyzy na opakowaniach produktów lub sporządzeni i prowadzenia dokumentacji podatkowej w tym zakresie.
Podstawowym aktem prawa wspólnotowego, a stanowiącym o podatku akcyzowym w całej Unii Europejskiej jest dyrektywa Rady nr 2008/118/WE. Z kolei w Polsce obowiązują zapisy prawne, będące zawarte w ustawie z 6 grudnia 2008 roku – traktujące o podatku akcyzowym, wraz z rozporządzeniem Ministra Finansów. Zapisie wydanym na podstawie powyższej ustawy.
Kiedy trzeba zapłacić podatek akcyzowy?
Podatek akcyzowy, jego podstawa opodatkowania to:
- Wówczas, jeżeli stawka akcyzy ustalone są kwotowo, natomiast podstawą opodatkowania jest ilość towarów wyrażona: w litrach, kilogramach, czy sztukach.
- W sytuacji: prowadzenia sprzedaży na terytorium danego kraju- wyrobów akcyzowych. Kiedy wartość dobra materialnego została pomniejszona o kwotę podatku akcyzowego, będącego należnego od towarów i usług albo zmniejszona- o równowartość kwoty akcyzy (kwoty obowiązkowej do zapłacenia od tych wyrobów).
- Kwota, jaką nabywca towaru musi zapłacić za wyroby akcyzowe – w momencie nabycia ich, na podstawie prawa wewnątrzwspólnotowego;
- Należna kwota z tytułu: dostawy wyrobów akcyzowych na terytorium państwa członkowskiego objętego takim podatkiem – dot. dostawy do kraju wewnątrzwspólnotowego.
- Wtedy, Kiedy wartość celna wyrobów poddanych akcyzowych zostaje zwiększona o obowiązkowe cło dot.- importu.
- Kto musi obowiązkowo płacić podatek akcyzowy?
Przede wszystkim zobowiązani do uiszczania podatku akcyzowego są producenci oraz importerzy wyrobów akcyzowych, którzy wykonują czynności określone w ustawie podatkowej.
Są to m.in.:
- Spedytorzy transportujący- wyroby akcyzowe: z kraju za granicę.
- Sprzedawcy wyrobów akcyzowych na terytorium danego kraju.
- Eksporterzy oraz importerzy wyrobów akcyzowych.
- Nabywcy wewnątrzwspólnotowi i dostawcy wewnątrzwspólnotowi
- Kupujący lub posiadacze (podatnik) wyrobów podlegających akcyzie (jeżeli od tych wyrobów nie została odprowadzona kwota akcyza, w określonej wysokości).
- Ubytki towarów albo ich niedobory -wyrobów akcyzowych zharmonizowanych powstałych w czasie produkcji, magazynowania, przerobu, zużyci się, a także ich transportu.
- Producenci wszelkich dóbr materialnych, objętych akcyzami.
- Firmy przewozowe wywożące/ przewożące wyroby akcyzowe ze zharmonizowanych (ustalonych trwałych) składów podatkowych.
Zawsze – celem fiskalnym podatku akcyzowego jest głównie zarobek państwa. Bogacenia się budżetu skarbu państwa. W tym również -cel niefiskalny, czyli działania zmierzające do zmniejszenia spożycia/ zużywania określonych typów produktów.