Stawki podatku akcyzowego regulowane są przepisami prawa. Zatem jak ustalane są stawki tego podatku?
Podatek akcyzowy dotyczy tylko niektórych kategorii wyrobów. Ma on charakter cenotwórczy i jest wkalkulowany w cenę sprzedaży. Obciąża zatem konsumpcję, gdyż jego ciężar ponosi ostateczny nabywca towarów objętych akcyzą.
Podstawowym aktem prawa wspólnotowego w zakresie podatku akcyzowego w Unii Europejskiej jest dyrektywa Rady 2008/118/WE, natomiast w Polsce w tym zakresie obowiązują przepisy zawarte w ustawie z 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym oraz rozporządzeniu Ministra Finansów wydanym na podstawie delegacji do powyższej ustawy.
W kwestii struktury i stawek podatku akcyzowego system podatkowy Unii Europejskiej wymaga, aby państwa członkowskie stosowały wyrażony dla poszczególnych wyrobów minimalny poziom wysokości podatku. Zawarte w przepisach o podatku akcyzowym stawki podatku wyrażone są w: kwocie na jednostkę wyrobu, procencie maksymalnej ceny detalicznej, procencie podstawy opodatkowania albo kwocie na jednostkę wyrobu i procencie maksymalnej ceny detalicznej.
W przypadku wyrażenia stawki akcyzy w procencie podstawę opodatkowania stanowi kwota należna z tytułu sprzedaży na terytorium kraju wyrobów akcyzowych pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług oraz o kwotę akcyzy.
W sytuacji nabycia wewnątrzwspólnotowego podstawą do naliczenia podatku jest kwota, jaką nabywca jest obowiązany zapłacić za wyroby akcyzowe. Dla dostawy wewnątrzwspólnotowej podatek akcyzowy zostaje obliczony od kwoty należnej z tytułu dostawy wyrobów akcyzowych na terytorium państwa członkowskiego. W przypadku importu podstawą opodatkowania jest wartość celna wyrobów akcyzowych powiększona o należne cło.
Jeśli stawki akcyzy ustalane są kwotowo, podstawą opodatkowania jest wtedy ilość towarów wyrażona w litrach, kilogramach albo sztukach.
Do odprowadzania podatku akcyzowego zobowiązani są producenci i importerzy wyrobów akcyzowych wykonujący czynności określone w ustawie.