Podatki to publicznoprawne, przymusowe, nieodpłatne oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz państwa. Różnią się od siebie podmiotem, przedmiotem oraz sposobem poboru podatku. W Polsce wśród wielu rodzajów podatków można wymienić podatek akcyzowy.
Podatek akcyzowy to podatek pośredni, niebędący powszechnym. Oznacza to, że dotyczy tylko niektórych kategorii wyrobów. Jest on zharmonizowany na poziomie Unii Europejskiej. Wspólny system tego podatku w UE obejmuje regulacje wyrobów akcyzowych, takich jak: wyroby energetyczne, energia elektryczna, wyroby tytoniowe a także napoje alkoholowe. Harmonizacja stanowi gwarancję istnienia jednolitego rynku w UE.
Podstawowym unijnym aktem prawnym regulującym kwestię podatku akcyzowego jest dyrektywa Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 roku w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, zaś przepisy krajowe zawiera ustawa z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym regulująca opodatkowanie podatkiem akcyzowym wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych, organizację obrotu tymi wyrobami, a także oznaczanie znakami akcyzy oraz rozporządzenia Ministra Finansów wydane na podstawie delegacji zawartych w wyżej wymienionej ustawie.
Organami podatkowymi właściwymi w zakresie podatku akcyzowego są naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celno-skarbowego, oraz dyrektor izby administracji skarbowej.
Obowiązek podatkowy powstaje z dniem wykonania czynności albo w sytuacji gdy zaistnieje stan faktyczny, który jest opodatkowany akcyzą. Jest to zasada generalna.
Podmioty, które zamierzają prowadzić działalność gospodarczą w zakresie wyrobów akcyzowych, mają obowiązek złożyć zgłoszenie rejestracyjne AKC-R do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Zgłoszenia należy dokonać przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej na opodatkowaniu akcyzą albo z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych, które są objęte zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie lub z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych, które są opodatkowane zerową stawką i zawarte w załączniku nr 2 do ustawy.
Naczelnik urzędu skarbowego potwierdza w formie pisemnej przyjęcie zgłoszenia rejestracyjnego podatnika.